ششمین همایش ملی فیلتراسیون با محوریت «فیلتراسیون در صنایع پتروشیمی» در تاریخ ۲ و ۳ اردیبهشت ۱۴۰۴ در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان برگزار شد. این رویداد با مشارکت فعال نهادهایی چون هلدینگ خلیج فارس، شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی گاز ایران، وزارت نیرو، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و بسیاری از صنایع پیشرو کشور، در فضایی علمی، تخصصی و کاربردی برگزار گردید.
در روز نخست همایش، محمد ابراهیمیان، دبیر اجرایی همایش، با اشاره به نیاز مبرم صنعت کشور به کنترل آلایندهها و مدیریت مصرف انرژی، هدف از برگزاری این همایش را بررسی راهکارهای مدیریت مصرف و ناترازی انرژی، کنترل آلایندهها و مسائل مرتبط با صنایع پتروشیمی عنوان کرد.

سید مهدی ابطحی، رئیس شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان، نیز در سخنرانی افتتاحیه با تأکید بر اهمیت فناوری فیلتراسیون، اظهار داشت که چالش آلودگی هوا در اصفهان یک مسئله قابل حل مهندسی است و برگزاری چنین همایشهایی به نفع صنایع و در راستای بهینهسازی فعالیت آنهاست

محمد اسدنژاد، معاون دفتر فنی تولید شرکت مادر تخصصی برق حرارتی، با تأکید بر نقش کلیدی آزمایشگاههای تخصصی در تضمین کیفیت فیلتراسیون خاطرنشان کرد: تنها آزمایشگاه مورد تأیید ما در حوزه فیلتراسیون، آزمایشگاه فیلتراسیون شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان است. وی افزود با توجه به اینکه میانگین مصرف یک خانوار روستایی ۵۰ کیلووات ساعت است، افزایش یک مگاواتی برق با استفاده از فیلترهای استاندارد و بهینه، میتواند برق مورد نیاز حدود یک هزار خانوار روستایی در شمال غرب کشور و حدود ۴۰۰ خانوار در جنوب کشور را تأمین کند. به گفتهی او، در شرایط ناترازی انرژی فعلی، ارتقای راندمان تولید برق از طریق فیلتراسیون بهینه یک ضرورت است و این امر تنها با «ارزیابی و بررسی دقیق فیلترها در آزمایشگاه تخصصی» ممکن میشود.

ابراهیم محسنی، مدیرعامل شرکت گاز استان اصفهان، ضمن اشاره به سابقه برگزاری نخستین همایش فیلتراسیون در سال ۱۳۹۵، تأکید کرد که دستاوردهای فنی این رویداد—از جمله ایجاد «آزمایشگاه فیلتراسیون مرجع» و بهروزرسانی استاندارد IGS-M-PM-111—نقش مهمی در تضمین کیفیت فیلتراسیون داشته است. وی با هشدار نسبت به خسارات جبرانناپذیر «فیلتراسیون ناصحیح» مانند مسدود شدن نازل کورهها و آسیب به خطوط لوله، خاطرنشان کرد: «وجود آزمایشگاه تخصصی فیلتراسیون در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان میتواند از بسیاری از این مشکلات جلوگیری کند . محسنی اشاره کرد که ایران با در اختیار داشتن دومین ذخایر گازی جهان و شبکهای وسیع از خطوط انتقال، حتی یک درصد بهینهسازی در فرایند فیلتراسیون میتواند تأثیر چشمگیری بر امنیت و پایداری انرژی کشور داشته باشد

مجتبی سعادتپور، رئیس همایش ملی فیلتراسیون و سرپرست آزمایشگاه تخصصی شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان، بر حساسیت انتخاب فیلترهای باکیفیت تأکید کرد و بیان داشت که تشخیص فیلتراسیون مرغوب در آزمونهای میدانی امکانپذیر نیست و بدون تائید آزمایشگاهی، هزینههای جبرانناپذیری به سیستمها وارد میشود. او افزود که آزمایشگاه تخصصی فیلتراسیون با هدف «حفظ کیفیت و کاهش هزینههای بررسی عملکردی فیلترها» راهاندازی شده و اکنون به عنوان یک مرجع معتبر علمی و صنعتی در کشور شناخته میشود.

علی شمالی، رئیس توسعه محصولات بالادست و پاییندست هلدینگ خلیج فارس، در سخنرانی خود در همایش ملی فیلتراسیون، به تشریح راهبردهای این هلدینگ در حوزه نوآوری و بومیسازی فناوریهای مورد نیاز صنعت پتروشیمی پرداخت. وی با تأکید بر اینکه هلدینگ خلیج فارس بهعنوان بزرگترین هلدینگ پتروشیمی کشور، متشکل از ۱۸ شرکت تولیدی، ۱۷ شرکت سرمایهگذاری و خدماتی و ۲۳ طرح توسعهای است، اظهار داشت: «بدون نوآوری، صنعت محکوم به فناست». شمالی افزود که بسیاری از تجهیزات، مواد شیمیایی و مصرفی در پتروشیمیها با حمایت این هلدینگ و از طریق پژوهش و فناوری، بومیسازی شدهاند.
وی همچنین به رصد سالانه نیازهای فناورانه هلدینگ اشاره کرد که از میان حدود ۳۰ شرکت پتروشیمی تولیدی و طرحهای توسعهای جمعآوری و توسط مدیریت پژوهش و فناوری در سایت هلدینگ بارگذاری میشوند. شرکتهای دانشبنیان و فناور میتوانند با مشاهده این نیازها، برای برطرف کردن آنها کاندید شده و به بومیسازی کمک کنند. شمالی از ایجاد صندوق سرمایهگذاری خطرپذیر (CVC) توسط هلدینگ خلیج فارس خبر داد که با پذیرش ریسکهای تولیدات، از شرکتهای دانشبنیان در جهت تحقیق و توسعه و بومیسازی نیازهای پتروشیمیها حمایت میکند.
شمالی همچنین به اهمیت فیلتراسیون در صنعت پتروشیمی اشاره کرد و گفت: “فیلتراسیون مناسب و طبق استاندارد، باعث سلامت تجهیزات، حفاظت از محیط زیست و ارتقای سطح ایمنی تجهیزات میشود که در نهایت منجر به رعایت استانداردهای HSE و افزایش ایمنی برای سلامت نفرات خواهد شد.” وی افزود که هلدینگ خلیج فارس به دنبال بومیسازی فیلترهایی با تکنولوژی خاص، از جمله فناوری نانو، است و از پیشنهادهای نوآورانه در زمینه ساخت و استانداردسازی فیلترها استقبال میکند.
شمالی اعلام کرد که بخش راهبرد و زیرساخت توسعه محصول، فناوری و نوآوری هلدینگ خلیج فارس برنامهریزی کرده است تا تورهای فناوری برای مدیران R&D و ساخت داخل پتروشیمیها برگزار کند. در این تورها، بازدیدهایی از شرکتهای مستقر در شهرکهای علمی و تحقیقاتی، از جمله شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان، انجام خواهد شد تا زمینههای همکاری و تبادل دانش بین صنعت و مراکز علمی تقویت شود.

سعید خادمی، عضو بنیاد ملی نخبگان و فعال در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی، در ارائهای تخصصی با عنوان «اصول و مفاهیم فیلتراسیون با تمرکز بر چالش ملی عدم عملکرد فیلترهای کوالسر»، به بررسی دقیق علل ناکارآمدی فیلترهای کوالسر در صنعت گاز پرداخت. وی تأکید کرد که انتخاب نادرست تجهیزات جداسازی گاز و مایع، به مشکلاتی از جمله کف کردن محلولها، خوردگی تجهیزات، اُفت کیفیت محصول و افزایش هزینههای عملیاتی منجر میشود. او در این ارائه به ضرورت طراحی صحیح، استفاده از پیشفیلتراسیون، و کنترل پارامترهایی نظیر بار مایع و سرعت جریان در تجهیزات کوالسر اشاره کرد.
خادمی با ارائه دادهها و تجربیات میدانی، نشان داد که عملکرد ضعیف کوالسرها در پالایشگاهها و واحدهای فرآیندی گاز، نهتنها باعث بروز اختلال در عملکرد تجهیزات حیاتی نظیر کمپرسورها و بسترهای جاذب میشود، بلکه افت راندمان، افزایش مصرف انرژی و توقفهای مکرر عملیاتی را نیز به دنبال دارد. وی راهکارهایی نظیر کاهش بار هیدروکربنهای سنگین ورودی به فیلتر، استفاده از فیلترهای با سطح تماس بالا، و طراحی مرحلهبهمرحله جداسازی را به عنوان راهحلهای مؤثر برای افزایش عمر تجهیزات و بهبود کیفیت گاز خروجی پیشنهاد داد

به علاوه، پنل تخصصی «چالشها و نیازهای فیلتراسیون و جداسازی در صنعت پتروشیمی» برگزار شد. این پنل با هدف شناسایی مشکلات عملیاتی، نیازهای فناورانه و مسیرهای بومیسازی راهکارهای فیلتراسیون در صنایع پتروشیمی تشکیل گردید .حضور نمایندگان ارشد هلدینگ خلیج فارس، شرکت ملی نفت و گاز ایران، وزارت نیرو و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری این نشست را به یکی از مهمترین بخشهای روز نخست تبدیل کرد.
در این نشست تخصصی، علی شمالی، رئیس توسعه محصولات بالادست و پاییندست هلدینگ خلیج فارس، سعید خادمی عضو بنیاد ملی نخبگان فعال در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی، سعید داوودی، رئیس مهندسی فرآیند پتروشیمی مبین و مهندس زمانی، رئیس ساخت داخل شرکت پتروشیمی نوری، به نمایندگی از بزرگترین بازیگران صنعت پتروشیمی کشور حضور داشتند. رابطۀ نزدیک میان تولیدکنندگان فیلتر و مصرفکنندگان صنعتی از محورهای اصلی این پنل بود.

گفتنی است در این پنل سعید داوودی، مدیر فنی شرکت مبین انرژی خلیج فارس، به بیان تجربیات این شرکت در حوزه فیلتراسیون پرداخت و بر نقش آن در پایداری تولید تأکید کرد.
او با اشاره به داخلیسازی بیش از ۱۲ هزار فیلتر صنعتی در مبین انرژی گفت:
طراحی نادرست فیلترها، کاهش عمر مفید و عدم شفافیت در تستهای عملکردی، باعث آسیبهای جدی به تجهیزات و افزایش هزینههای بهرهبرداری میشود. ما به دنبال طراحی اصولی، ارزیابی دقیق و ارتباط مستمر بین تولیدکننده و مصرفکننده هستیم تا ریسکها را به حداقل برسانیم.
وی همچنین افزود: در صنعت یوتیلیتی، کیفیت فیلتر ارتباط مستقیم با راندمان، ایمنی و صرفهجویی اقتصادی دارد. از اینرو باید از ظرفیت آزمایشگاههای تخصصی برای ارزیابی دقیق استفاده کرد.
و مهندس زمانی، رئیس ساخت داخل شرکت پتروشیمی نوری ، از تجربههای عملی این مجموعه در زمینه عملکرد فیلترها در واحد NOPC سخن گفت.
او با اشاره به اهمیت انتخاب و نگهداری درست فیلترها افزود:
ارزیابیهای میدانی ما نشان میدهد که عملکرد نامناسب فیلترها میتواند منجر به افت فشار، کاهش راندمان و آسیب به تجهیزات حیاتی شود. بنابراین طراحی، انتخاب و پایش دقیق فیلترها یک ضرورت فنی و اقتصادی است.
وی همچنین تأکید کرد که تدوین دستورالعملهای بومی بر پایه دادههای واقعی میتواند به ارتقاء عملکرد سیستمهای فیلتراسیون در صنعت نفت و گاز کشور منجر شود

در بخش های انتهایی روز اول این همایش، دو مقاله برتر معرفی شد.
آقای علیرضافرامرزی بابادی به ارائه مقاله خود با موضوع بهینه سازی چندهدفه متغییرهای تاثیرگذار در فیلترسوخت به کمک هوش مصنوعی در سالن اصلی همایش پرداخت.
و مقاله دوم توسط آقای مقداد کاظمی با عنوان امکان سنجی تولید مدیای پلیمری PET/ZIF-8 در حذف ذرات از جریان هوا در مقایسه با فیلترهپا مدل H13 ارائه داده شد.
در کنار بخش ارائه مقالات، یک پنل تخصصی با موضوع «بهینهسازی فیلترهای هوا در صنایع» با حضور نمایندگان شرکت صنعت یاران برگزار شد. این پنل با تمرکز بر راهکارهای ارتقای راندمان و افزایش طول عمر فیلترهای هوا در محیطهای صنعتی، به بررسی چالشها و راهحلهای نوین در این حوزه پرداخت.
حضور و استقبال نمایندگان شرکتهای بزرگ همچون پتروشیمی شازند، گروه مپنا و پالایشگاه آبادان از این نشست، نشاندهنده اهمیت روزافزون موضوع فیلتراسیون هوا در تضمین سلامت تجهیزات و بهینهسازی عملکرد سامانههای صنعتی بود.
در ششمین همایش ملی فیلتراسیون، در کنار ارائههای علمی، پنلهای تخصصی و نشستهای B2B، نمایشگاه جانبی نیز با حضور فعال شرکتهای فناور برگزار شد. شرکتهای صنعت یاران، پروشات، آتی اندیشان بصیر، آروین صنعت، سامتک سرام، صنایع توری اصفهان و پایا مواد در این نمایشگاه حضور داشتند و توانمندیها و دستاوردهای خود را در حوزه نفت،گاز و پتروشیمی به نمایش گذاشتند. این نمایشگاه فرصت مناسبی برای بازدیدکنندگان فراهم کرد تا از نزدیک با محصولات و فناوریهای نوین در زمینه فیلتراسیون آشنا شوند و زمینههای همکاری مشترک را بررسی کنند.

