فهرست مطالب
مقدمه
استاندارد EN 779 یک استاندارد اروپایی است که برای آزمون فیلترهای هوا در سیستمهای تهویه هوا استفاده میشود .این استاندارد فیلترها را بر اساس عملکردشان در حذف ذرات از هوا طبقهبندی میکند. اولین نسخه این استاندارد در سال ۱۹۹۳ تدوین شد و به عنوان یک راهنمای کلی برای آزمون و ارزیابی عملکرد فیلترهای هوا در سیستمهای تهویه مطبوع مورد استفاده قرار میگیرد. استفاده از این استاندارد شرکتها و تولیدکنندگان فیلترها این امکان را میدهد که عملکرد فیلترها را با استفاده از آزمونهای مشخص ارزیابی کنند و از کیفیت و بازدهی بهینه فیلترهای هوا اطمینان حاصل کنند.
استاندارد EN779:2002
این استاندارد از رویه های ارائه شده در EN 779:1993 و Eurovent 4/9:1997 توسعه یافته است. که در آن یک آئروسل تحت عنوان DEHS (یا معادل آن) به طور مساوی در مجرای بالادست فیلتر در حال آزمون پراکنده می شود. نمونه های بالادست و پایین دست فیلتر توسط یک شمارنده ذرات نوری (OPC) تجزیه و تحلیل می شوند.
سیستم کلاس بندی فیلتر شامل گروه های F و G میباشد. و براساس عملکرد فیلتر برای ذرات ۰/۴ میکرومتر است، در این کلاس بندی فیلترهایی که دارای بازده متوسط کمتر از ۴۰٪ هستند به گروه G اختصاص داده می شوند در واقع طبقه بندی فیلترهای G بر اساس میزان Average arrestance صورت می گیرد. برای فیلتر های با گرید F کلاس بندی براساس بازدهی ذرات متوسط در همان اندازه (۰/۴ میکرومتر) می باشد. این استاندارد اروپایی برای فیلترهای هوا با بازده اولیه کمتر از ۹۸ درصد نسبت به ذرات ۰.۴ میکرومتر اعمال میشود. فیلترها باید با سرعت جریان هوا بین ۸۵۰-۵۴۰۰ m³/h آزمون شوند. در جدول ۱ کلاس بندی فیلترها براساس این استاندارد آورده شده است.
استاندارد EN779:2012
این استاندارد مربوط به آزمون فیلترها برای سیستمهای تهویه هوا میباشد. که جایگزین نسخه قبلی ۲۰۰۲ شده است. فیلترها در این آزمون نیز بر اساس عملکرد طبقه بندی می شوند. این استاندارد شامل الزاماتی است که باید توسط فیلترها رعایت شود. همچنین روشهای آزمون و دستگاه آزمون را برای اندازه گیری عملکرد فیلتر شرح می دهد. به منظور به دست آوردن نتایج برای مقایسه و طبقه بندی، فیلترهای هوا، باید در برابر دو آئروسل مصنوعی شامل آئروسل ریز (fine) برای اندازه گیری بازده فیلتراسیون به عنوان تابعی از اندازه ذرات در محدوده اندازه ذرات ۰.۲ میکرومتر تا ۳.۰ میکرومتر. و یک آیروسل با اندازه درشت (coarse) برای به دست آوردن اطلاعات در مورد ظرفیت گرد و غبار آزمایشی، بازدهی فیلتراسیون نسبت به گرد و غبار بارگذاری شده (arrestance) آزمون شوند. این استاندارد برای فیلترهای هوا با بازده اولیه کمتر از ۹۸ درصد نسبت به ذرات ۰.۴ میکرومتر انجام میشود. فیلترها باید با سرعت جریان هوا بین m³/h 5400- 850آزمون شوند. قابل ذکر است نتایج عملکرد به دست آمده مطابق با این استاندارد به تنهایی نمیتواند برای پیشبینی عملکرد فیلتر در صنعت قطعی باشد. ولی با در نظر گرفتن شرایط محیطی و عملیاتی در صنعت، می توان تحلیل مناسبی ارائه داد. در جدول ۲ کلاس بندی فیلتر ها براساس این استاندارد آورده شده است.
در این استاندارد فیلترهایی که دارای بازده متوسط (Average Efficiency) کمتر از ۴۰ درصد برای ذرات ۰.۴ میکرومتر هستند، به گروه G اختصاص داده میشوند و بازدهی «<40 درصد» گزارش میشود. طبقه بندی فیلترهای گروه (G1 – G4) G بر اساس average arrestance آنها براساس گرد و غبار بارگذاری شده است .فیلترهایی که دارای مقدار بازدهی متوسط از ۴۰٪ تا کمتر از ۸۰٪ ذرات ۰.۴ میکرومتر هستند به گروه M (M5-M6) اختصاص داده می شوند و طبقه بندی بر اساس بازدهی متوسط آنها صورت می گیرد. فیلترهایی که دارای بازدهی متوسط ۸۰٪ یا بیشتر برای ذرات ۰.۴ میکرومتر هستند به گروه F (F7-F9) اختصاص داده می شوند و طبقه بندی بر اساس بازدهی متوسط آنها (۰.۴ میکرومتر) مانند سیستم قدیمی (۲۰۰۲) و حداقل بازده (Minimum Efficiency) در طول آزمون صورت می گیرد.
مقایسه استاندارد EN779:2002 و EN779:2012
دو نسخه استاندارد ۲۰۰۲ و ۲۰۱۲ دارای تفاوت های اساسی با یکدیگر هستند. که در ادامه برخی از این تفاوت ها شرح داده شده است:
- فیلترهای هوا طبق استاندارد EN779:2002 بر اساس بازدهی متوسط آنها در طول عمر فیلتر طبقهبندی شده اند. در حالی که در EN779-2012 علاوه بر بازدهی متوسط ، مقادیر حداقل بازدهی برای فیلترهای با گرید F در نظر گرفته می شود.
- استاندارد تجدید نظر شده EN779-2012 با معرفی حداقل راندمان برای فیلترهای ریز (F7-F9) نتایج بهتری ارائه میدهد.
- EN779:2012 فقط برای فیلترهای با درجه F7 تا F9 حداقل کارایی را در نظر می گیرد و برای تعریف واضح تر، فیلترهایی که در استاندارد نسخه ۲۰۰۲ به عنوان F5 و F6 طبقه بندی می شوند، در استاندارد ۲۰۱۲ در یک گروه فیلتر با بازده متوسط به M5 و M6 قرار میگیرد.
- در نسخه ۲۰۰۲ یک آزمون برای تخلیه الکترواستاتیک اولیه مدیا یا فیلتر گنجانده شده است، که این نتیجه در گزارش ۲۰۰۲ ارائه شده است اما هیچ ارتباطی با گرید فیلتر ندارد .
- در نسخه ۲۰۰۲ فقط با استفاده از میانگین Average arrestance یا بازدهی متوسط کلاس بندی فیلتر را تعریف کرد، در حالی که نسخه ۲۰۱۲ نتیجه تخلیه الکترواستاتیکی را در نیز در نظر میگیرد و فیلتر ها را بر اساس حداقل میانگین بازده، بازده متوسط، راندمان اولیه جدید و راندمان ابتدایی تخلیه الکتروستاتیک کلاس بندی میکند.
- اگرچه خروجی گزارش هر دو نسخه یکسان به نظر میرسد، اما به عنوان مثال در صورتی که فیلتری با راندمان متوسط ۹۸% به گرید F9 درEN779:2002 داشته باشد و دارای initial discharged efficacy ۳۰% باشد، طبقه بندی جدید آن در EN779:2012 M6 خواهد بود.
همانگونه که قبلا نیز ذکر شد استانداردهای EN779-2002 و EN779-2012 هر دو به توسعه و بهبود فیلتراسیون هوا اختصاص دارند. استاندارد نسخه ۲۰۱۲ در واقع شرایط آزمایش را دقیقتر کرده و معیارهای جدیدی برای اندازهگیری حذف ذرات هوا ارائه داده است. این موارد باعث شده است که نتایج آزمون ها اطلاعات دقیقتری در مورد عملکرد فیلترها را ارائه دهند. البته در حال حاضر استاندارد های جدید تری همچون استاندارد ISO 16890 جایگزین این استاندارد شده اند.
نویسنده: فروغ خلیلی